Duitse onderzoekers voerden proeven uit naar de vangbaarheid en het gedrag van karper in aquaria en kleine vijvers. In de vijvers werd in een periode van 20 dagen 32% van de schubkarpers gevangen, tegen 55% van de spiegelkarpers.

Eén schubkarper werd 3x gevangen, de overige 1x gevangen schubkarpers werden verder niet meer gevangen. Een aantal spiegelkarpers liet zich vaker dan 1x verschalken: 8 stuks 2x, 1 exemplaar 3x, 1 exemplaar 4x. Het aantal vangsten per dag van spiegelkarper lag hoger dan voor schubkarper. Maar het aantal gevangen vissen per dag (vangst per dag: totaal aantal aanwezige vissen) nam wel duidelijk af in de tijd (Nederlands onderzoek in vijvers door Beukema (1971) en Raat (1985) lieten vergelijkbare resultaten zien, jq).

Haak mijden

Het relatief snel dalende verloop van de vangsten, betekent dat de karper de beaasde haak actief zijn gaan mijden. Dit gold zowel spiegel- als schubkarper. In de vijvers was de dag/nacht periode niet significant van invloed op de vangst van zowel spiegel als schub. Bij proeven in het lab waren de nachtvangsten wel significant beter.

Over de proefperiode in de vijvers en het lab vond met het verstrijken van het aantal dagen, de eerste dagelijkse aanbeet en de eerste vangst per dag op een steeds later moment plaats (factor 5 verschil in een vergelijking van dag 1 met dag 20). Uit video-opnamen bleek de vis echter met dezelfde intensiteit te fourageren. De karpers bleken dus steeds effectiever te worden om hierbij niet te worden gehaakt.

Verschillen

De experimenten duiden op een aantal verschillen tussen spiegel en schub: de spiegels hadden een grotere fourageeractiviteit en een grotere en een snellere voedselopname. Een verschil in voedselvoorkeur werd niet gevonden. De aangetoonde dressuur is waarschijnlijk gebaseerd op visuele waarneming van de haak/aas. In het donker namen de vangsten in de tijd minder snel af.

Leergedrag

De karpers bleken ook van elkaars gedrag te leren, mogelijk een belangrijke reden dat veel van de aanwezige karpers in het geheel niet konden worden gevangen. Tactiel leren (wel aas opnemen maar vermijden te worden gehaakt) en het mijden van plekken waar wordt gevist, bleken andere vormen van het leergedrag. Het leren van karper uit zich in een complex van responses (visueel, tactiel) en het mijden van risico-lokaties.

Agressief

Tussen de vissen waren ook duidelijk individuele verschillen waarneembaar, uiteenlopend van zeer schuwe tot bijna agressieve, competitieve dieren ofwel risiconemers en risicomijders. De spiegelkarper is gemiddeld genomen meer een risiconemer dan de schubkarper. Erfelijke eigenschappen verklaren dit : spiegelkarpers hebben in rust een hogere stofwisseling, dus sneller honger, een lagere glucose/lactaat niveau in het bloed en een lagere stressfactor. In het (eeuwenlange) domesticatieproces zijn deze gekoppelde eigenschappen meegekomen met de selectie op eigenschappen als een hogere groeisnelheid en een hogere/snellere voedselopname.

Simpel gesteld: spiegelkarper, gedreven door een grotere eetlust, accepteert een groter risico in een erfelijke combinatie van moed en gulzigheid.

Bronnen:

• Huntingford, F.A., G. Andrew, S. Mc Kenzie, D. Morera, S.M. Coyle, M. Pilarczyk, S.Kadri (2010). Coping strategies in a strongly schooling fish, the common carp Cyprinus carpio. J. Fish. Biol. 76: 1576-1591.
• Klefoth, T., T.Pieterek, R. Arlinghaus (2013). Impacts of domestication on angling vulnerability of common carp, Cyprinus carpio: the role of learning, foraging behaviour and food preferences. Fish. Manag. Ecol. (20): 174-186.